Potrebbe derivare dal nomen latino
Ottavianus (significa "figlio di Ottavio", che, a sua volta, deriva dal latino
Octavius, "ottavo", cognomen di una gens romana a cui appartenne anche Augusto).
Si ricorda il più famoso Caius Iulius Caesar Ottavianus nipote e figlio adottivo di Cesare, usato ad esempio a Vercelli nel 1500: "...Ego Ottavianus de Paletis, filius quondam domini Iohannis Anthonii de Paletis, nottarius ducalis et civis Vercellarum collegium magnificorum dominorum nottariorum predicte civitatis...".
Traccia di questa cognomizzazione si hanno ad esempio nel testamento di Niccolò Macchiavelli del 1511 rogato da: "...Ego Franciscus quondam Ottaviani Antonii de Ottavianis de Aretio Civis et Notarius Publicus Florentinus...".
Il cognome
Ottaviano sembra avere un
ceppo in Abruzzo, uno nel napoletano ed uno nel ragusano.
Ottaiano è tipico del napoletano.